Alles wat je moet weten over een histamine intolerantie

De meeste mensen kennen histamine alleen als het stofje dat allergische reacties veroorzaakt, waardoor het vaak een slechte naam krijgt. Onterecht eigenlijk, want zonder histamine zou je lichaam even goed draaien als een fiets zonder wielen. Het is namelijk een bioactieve stof die niet alleen aanwezig in dierlijke en plantaardige voedingsmiddelen, maar ook door je lichaam zelf aangemaakt wordt en betrokken is bij heel wat lichaamsprocessen:

De conclusie? Histamine is een natuurlijke stof die cruciaal is en overal in je lichaam voorkomt. Maar heb je er te veel, dan kunnen er in sommige gevallen problemen optreden.

Histamine is in de eerste plaats een natuurlijke stof die door ons lichaam aangemaakt wordt, maar wist je dat je het ook in heel wat voeding kan vinden? De histamine die je in je lichaam hebt, komt daarbij eigenlijk op drie verschillende manieren in je lichaam terecht:

De hoeveelheid histamine in je lichaam wordt normaal onder controle gehouden door enzymen die het teveel aan histamine neutraliseren. Soms kan het echter gebeuren dat je lichaam moeite heeft met de afbraak van grote hoeveelheden histamine, dan spreekt men van een histamine intolerantie. Jammer, want veel van de ‘lekkerste’ producten zijn net de producten op de voedingslijst die mensen met histamine intolerantie best links laten liggen:

• Bier en rode wijn
• Kaas, en dan vooral oude kazen zoals schimmelkaas en Parmezaanse kaas. Hoe ouder de kaas, hoe meer histamine het voedingswaar bevat
• Rauwe ham en droge worstsoorten zoals salami
• Spinazie, zuurkool, pompoen, aubergine, olijven, rabarber, tomaten, en rode biet
• Aardbeien, citrusvruchten, bananen, druiven, frambozen, ananas, kiwi, mango, papaja, vijgen, avocado en gedroogd fruit

• Chocolade
• Peulvruchten, noten en zaden
• Eiwit
• Sojasaus
• Schaaldieren zoals krab, garnalen en mosselen
• Ingeblikte vis (haring, makreel, sardine of tonijn) en vis die niet zo vers meer is
• Varkensvlees, lamsvlees en wild
• Kruiden: kaneel, chili, tijm, paprikapoeder, gember, peper en curry

Er wordt vaak gedacht dat histamine schadelijk is, maar dat is eigenlijk niet zo. De stof is van nature in je lichaam aanwezig en je kan doorgaans de etenswaren die histamine bevatten of vrijmaken zonder problemen eten. Als alle schakeltjes in je lichaam draaien zoals moet, dan breekt het enzym diamine oxidase (DAO) de overtollige histamine in je lichaam immers af.

Soms is de hoeveelheid histamine in je lichaam echter zo groot dat er gewoon een tekort is aan het enzym DAO, waardoor je lichaam er niet in slaagt om alles tijdig af te breken en er tal van symptomen en klachten optreden. Daar zijn drie mogelijke redenen voor:

Iedereen kan last hebben van een teveel aan histamine en de bijhorende symptomen. Maar hoeveel histamine je lichaam precies kan verdragen? Dat hangt af van persoon tot persoon. Dit wordt ook wel het tolerantiegehalte of de drempelwaarde genoemd. Die is verschillend voor iedereen en dat is waarom sommige mensen meer of minder tolerant zijn voor histamine dan andere.

Breekt het enzym DAO het histamine in je lichaam gewoon af, zoals normaal de bedoeling is, dan stijgt de histamine spiegel in je lichaam niet en is er geen probleem. Loopt er echter iets spaak, omdat je lichaam over geen of onvoldoende DAO beschikt, dan is het een heel ander verhaal. Het histamine in je lichaam wordt niet goed afgebroken, waardoor er een overschot ontstaat. De stof komt vrij in je bloed en wordt vervolgens over je hele lichaam verspreid. Er is sprake van een enzymtekort, al dan niet tijdelijk, en dat brengt klachten met zich mee.

Een enzymtekort kan verschillende oorzaken hebben, waaronder:

Het kan gaan om een tijdelijk of een permanent (chronisch) probleem. Belangrijk om oorzaak van DAO-deficiëntie te achterhalen, want zo kan je de juiste behandeling aanhalen.

Omdat de symptomen van een histamine intolerantie zo gelijkaardig zijn aan bepaalde allergieën of andere voedselintoleranties, zoals bijvoorbeeld het vrij bekende lactose intolerantie of de fructosemalabsorptie, wordt er vaak niet aan een histamine intolerantie gedacht. Maar volgende symptomen kunnen hier ook blijk van geven:

Laten we meteen met de deur in huis vallen: een histamine allergie bestaat niet. Hoewel de symptomen van een histamine intolerantie lijken op die van een allergie, schuilt achter beide kwaaltjes een andere oorzaak. Bij een allergie beschouwt het immuunsysteem bepaalde stoffen onterecht als lichaamsvreemde stoffen (allergenen), die op zich niet schadelijk hoeven te zijn. Enkele voorbeelden zijn stuifmeelkorrels, huidschilfers van dieren, uitwerpselen van huisstofmijt, schimmelsporen en voedselbestanddelen.

Het immuunsysteem maakt antilichamen aan tegen de ‘indringers’, en wanneer die allergenen je lichaam binnenkomen, luiden ze aan de alarmbel. Er wordt als gevolg te veel histamine geproduceerd en zo ontstaat een allergische reactie. Een allergie voor histamine bestaat dus niet, maar een allergie gaat wel gepaard met een verhoogde vrijstelling van histamine in je lichaam, wat ook zo is bij een histamine intolerantie. Dezelfde symptomen, dus. En meteen ook de reden waarom zowel allergiepatiënten als mensen met een intolerantie baat hebben bij antihistaminica, medicatie die de werking van histamine in je lichaam blokkeert.

Omdat de klachten van een allergie en een histamine intolerantie zo nauw bij elkaar aansluiten, kan het wel interessant zijn om je te laten testen op allergieën. Zo ben je zeker dat je bijvoorbeeld niet allergisch bent aan hondenhaar, schaaldieren, schimmels of pollen in de lucht. Heeft je test een negatief resultaat? Dan bestaat de kans dat je kwaaltjes veroorzaakt worden door een DAO-deficiëntie en je intolerant bent voor histamine.

Ga zeker niet zelf dokter spelen en experimenteren, maar ga langs bij je huisarts. Die zal jou, vaak met hulp van een diëtist, helpen om de juiste diagnose te stellen. Daarbij kan je eventueel doorverwezen worden naar het ziekenhuis om een test te laten afnemen die nagaat of je te maken hebt met een histamine intolerantie.

Veel mensen drinken ’s avonds graag een glaasje rode wijn om te ontspannen, maar sommigen voelen zich de volgende ochtend beroerd. Dat ligt niet altijd aan het alcoholgehalte. Symptomen steken namelijk vaak enkel de kop op na het drinken van een glaasje rode wijn, maar niet wanneer je een gin-tonic drinkt. Dat komt omdat veel rode wijnen histamine bevatten. Hoe ouder de wijn, hoe meer histamine. Het histaminegehalte hangt bovendien sterk af van de wijnoogst, de variëteit en het land van herkomst.

Mensen met een histamine intolerantie doen er goed aan om een histamine arm dieet te volgen, waarbij je zo weinig mogelijk producten met histamine of histaminevrijzetters eet of drinkt. Enkele tips:

• Hoe rijper het product, hoe meer histamine het bevat. Je eet voorverpakte voeding dus best zo snel mogelijk na opening en bewaart je restjes best niet langer dan 24 uur.
• Zoek uit welke voeding er precies tot klachten leidt. Dit is een erg omslachtig proces, maar voor mensen met een histamine intolerantie is het een goed idee om samen met een diëtist is een lijst van producten te overlopen die wel of niet kunnen in je dieet. Oude kazen bevatten bijvoorbeeld meer histamine dan jonge kazen.
• Zorg voor veel variatie in je dieet. Het kan zeker geen kwaad om af en toe producten met histamine te eten als je een gevarieerd weekmenu hebt. Hier vind je alvast een overzicht van enkele histaminevrije recepten waar je van kan smullen.
  
  

Lees meer: omgaan met histamine intolerantie

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het eigenlijk helemaal geen goed idee om histamine volledig van je menu te schrappen. In voeding met histamine zitten namelijk tal van belangrijke vitamines en mineralen die noodzakelijk zijn voor je lichaam. Denk maar aan:

• IJzer: staat in voor de aanmaak van rode bloedcellen en vervoert zuurstof van je longen naar de weefsels.  Een tekort leidt tot duizeligheid en zware vermoeidheid.
• Vitamine A: noodzakelijk voor je afweersysteem en erg goed voor je huid en ogen.