Wat moet je weten over allergieën?

Er bestaan heel wat verschillende soorten allergieën, elk met hun typische symptomen. Bovendien verschilt de allergische reactie van mens tot mens. Je kan allergieën indelen volgens het mechanisme van de allergische reactie, maar de meest gebruikte indeling is die volgens de toedieningsweg. Deze verschillende soorten allergieën worden in wat volgt toegelicht.

Hooikoorts

Een erg bekende en vaak voorkomende vorm van allergie is een allergie voor pollen, ook wel hooikoorts genoemd. In het geval van hooikoorts zijn mensen allergisch aan het stuifmeel of de pollen van grassen, bomen zoals de hazelaar, de berk en de eik, en zomerkruiden. Deze allergie is seizoensgebonden en komt voornamelijk voor tussen februari en september.

Bij hooikoorts is er meestal sprake van allergische rhinitis: een ontsteking van het neusslijmvlies dat veroorzaakt wordt door de allergie aan de pollen. Zo kunnen de ogen tranen en jeuken, kan je last hebben van een lopende en verstopte neus en moet je vaak niezen.

De klachten van hooikoorts lijken heel sterk op een verkoudheid. Daarom is het goed mogelijk dat heel wat mensen niet weten dat ze aan hooikoorts lijden.

Huisstofmijt

De huisstofmijt is een spinachtige mijt die zich voedt aan huidschilfers van mensen en dieren. Ze houdt van warme en vochtige omgevingen en huist in beddengoed en matrassen, op meubels en in tapijten en gordijnen. In de zomer en de herfst zijn de beestjes talrijker aanwezig in de slaapkamers. Wie allergisch is voor huisstofmijt, is eigenlijk allergisch voor de uitwerpselen van het beestje.

Wie een huisstofmijtallergie heeft, kan uiteenlopende klachten hebben. Het kan ook gaan om allergische rhinitis, maar ook huiduitslag, vermoeidheid, een droge keel en hoofdpijn kunnen tot de klachten van een huisstofmijtallergie behoren.

Huisdieren

Ook aan huisdieren zijn heel wat mensen allergisch. In dat geval reageren ze op de huidschilfers van de dieren of op de veren van vogels. Ook is het mogelijk dat je allergisch bent aan het speeksel en de urine van de dieren. Een allergie aan honden en katten komt vaak voor, maar ook aan paarden, konijnen of cavia’s kan je allergisch zijn. De symptomen van die allergie zijn te vergelijken met de symptomen van een huisstofmijtallergie.

Het lijkt erop dat er meer en meer overgevoeligheden aan bepaalde voedingsmiddelen opduiken. Een voedselovergevoeligheid duikt op wanneer je een bepaald voedingsmiddel eet dat je niet verteert. Die overgevoeligheid verdwijnt weer wanneer je dat bepaalde voedingsmiddel mijdt.

Wie een voedselovergevoeligheid voor een bepaald voedingsmiddel heeft, heeft daarom nog niet per se een voedselallergie. Er kan ook sprake zijn van een voedselintolerantie. Vaak voorkomende voedselintoleranties zijn bijvoorbeeld lactose-, gluten- en fructose-intoleranties.

Bij een voedselintolerantie werkt het enzym niet goed dat verantwoordelijk is voor het afbreken van het voedingsmiddel in de maag en darmen. Bij een allergie is ook het immuunsysteem betrokken en zijn de symptomen ernstiger.

Bij baby’s is bijvoorbeeld allergie voor koemelk een van de eerste allergieën die zich manifesteert. Andere vaak voorkomende voedingsallergenen zijn bijvoorbeeld bepaalde soorten groenten en fruit, eieren, noten, en vis- en schaaldieren.

Zulke allergische reacties kunnen erg hevig zijn en gepaard gaan met onder meer misselijkheid en overgeven. Maar dergelijke allergieën kunnen ook een levensbedreigende, ook wel anafylactische reactie teweegbrengen. In dat geval moet er een adrenalinepreparaat toegediend worden.

Dermatitis (eczeem)

Dermatitis of eczeem is in feite een ontsteking van de huid. Die ontsteking kan veroorzaakt worden door een allergeen waarmee de huid in contact is gekomen. Er bestaan echter verschillende vormen van eczeem waar geen allergische reactie aan de basis ligt. Een voorbeeld daarvan is seborroïsch eczeem.

Contactallergie

Deze allergische reactie op de huid ontstaat door een overgevoeligheid aan een bepaalde stof die met de huid in contact gekomen is. Meestal gaat die reactie gepaard met huiduitslag. Een voorbeeld van een vaak voorkomende contactallergie is latexallergie. Het natuurrubber latex is verwerkt in heel wat dagelijkse gebruiksvoorwerpen.

Wie allergisch is aan latex kan ofwel allergisch zijn aan de eiwitten van het natuurrubber zelf of aan de toegevoegde chemicaliën die in de gebruiksvoorwerpen zitten.

Een latexallergie kan uiteenlopende symptomen hebben. Zo kan het zijn dat het enkel om huiduitslag gaat, maar er kunnen ook neus- en oogklachten en astma opduiken. Bij een latexallergie is ook een anafylactische reactie mogelijk.

Ook een allergische reactie op insectengif kan erg hevig zijn. De steek van een hommel, wesp of bij kan voor een levensbedreigende allergische reactie zorgen. Bij zo’n hevige allergische reactie is een adrenalinepreparaat noodzakelijk. Om zulke reacties te vermijden kan ook immunotherapie toegediend worden.

Allergische reacties op geneesmiddelen zijn mogelijk. Die kunnen meteen optreden, maar het kan ook zijn dat de symptomen van de allergie pas een aantal uren of dagen later opduiken. Om zeker te zijn of het een allergie aan een geneesmiddel betreft, kan er gewerkt worden met provocatietesten. Die worden verder in dit artikel toegelicht.

Allergieën kunnen worden onderverdeeld in verschillende categorieën. Daarvan zijn type I en type IV de meest voorkomende categorieën.

Bij een type I-allergie krijg je heel snel klachten nadat je in contact gekomen bent een bepaald allergeen. De volgende symptomen duiken al op na een paar minuten tot maximum 2 uur na het contact met het allergeen:

• Jeuk en zwellingen (urticaria, netelroos, angio-oedeem)
• Klachten aan de ogen (tranende, rode en jeukende ogen)
• Klachten aan de neus (neusloop, niezen, verstopte neus, jeukende neus)
• Ademhalingsmoeilijkheden zoals astma. Een allergie is niet de enige oorzaak van astma, maar wie allergisch is heeft een groter risico om ook astma te ontwikkelen.
• Maag- en darmklachten (overgeven, braakneigingen, krampen, misselijk zijn)
• Bloeddrukdaling, vermindering van het bewustzijn, flauwvallen, shock (anafylaxie)

Belangrijk om te vermelden is dat niet alle symptomen altijd aanwezig zijn. Bovendien kan je ook last hebben van deze symptomen zonder dat je een allergie hebt.

Bij type IV-allergieën duiken de eerste symptomen pas na een aantal uren, soms zelfs een paar dagen of weken op. Deze allergie ontwikkelt zich dus veel trager. Typische symptomen daarvan zijn huiduitslag en jeukende vlekken. Deze symptomen kunnen wijzen op een contactallergie of soms ook op een geneesmiddelenallergie.

Om zeker te zijn of je een allergie hebt, zijn er verschillende testen die kunnen worden gedaan. Eerst zal de arts zich een duidelijk beeld proberen te vormen van de klachten, de familiale geschiedenis, de leefomstandigheden en ander factoren die mogelijk de allergie kunnen beïnvloeden. Deze fase heet de anamnese. Na deze fase kunnen er verschillende testen worden gedaan om de allergie met zekerheid vast te stellen.

Een bekende test is de huidpriktest. Tijdens zo’n test worden kleine druppeltjes allergeenextracten op de arm aangebracht. Vervolgens wordt er met een naaldje doorheen het druppeltje in de huid geprikt. Na 15 minuten kan er worden vastgesteld hoe het lichaam gereageerd heeft. Wanneer je allergisch bent voor een bepaald allergeenextract, zal dat te zien zijn aan een rode zwelling en wat jeuk op de huid.

Ook via een bloedtest kan een allergie worden vastgesteld. Dat doet men door op zoek te gaan naar de antistoffen in het bloed die het lichaam aanmaakt als reactie op het allergeen. Ook kan men in het bloed op zoek gaan naar basofielen, cellen die gestimuleerd worden tijdens een allergische reactie.

Wanneer een huidpriktest onvoldoende informatie geeft, kan men ook een allergie vaststellen via provocatietesten. In dit geval wordt het allergeen dat men wil onderzoeken in contact gebracht met een orgaan van het lichaam. Op deze manier probeert men de klachten als het ware uit te lokken. Deze testen worden altijd uitgevoerd door ervaren artsen. Een provocatietest met voeding waar iemand allergisch aan is of met geneesmiddelen is immers niet zonder risico.