Wanneer het natuurlijke proces van de menopauze intreedt, vallen de eierstokken stil en daardoor stoppen ook de oestrogeenproductie en de menstruatie. Je bent in de menopauze wanneer je een jaar niet meer gemenstrueerd hebt.
Het besef dat je in de menopauze komt, is vaak niet zo gemakkelijk om te aanvaarden. Naast lichamelijke ongemakken die opduiken, kan de overgangsperiode immers ook psychisch moeilijk zijn om mee om te gaan.
Omdat geïnformeerd zijn ook rust kan brengen, kan je hier alles wat je moet weten over de menopauze terugvinden. Een geïnformeerde vrouw is er immers twee waard.
We geven je graag een antwoord op volgende vragen:
Op welke leeftijd begint de menopauze gemiddeld?
De gemiddelde leeftijd waarop de meeste vrouwen in de menopauze komen is 51 jaar. Dat neemt niet weg dat de overgangsperiode - met bijhorende symptomen- bij jou al veel vroeger kan beginnen.
De leeftijd waarop de eerste tekenen van de menopauze zich voordoen, verschilt immers van vrouw tot vrouw. Bij sommige vrouwen beginnen de hormoonschommelingen zelfs al rond de 40 jaar. Bij andere vrouwen kan het dan weer duren tot zelfs rond 55 jaar en erna vooraleer ze in de menopauze komen.
De start van de menopauze kan dus variëren tussen de 40, meestal 45 en de 55 jaar.
Welke verschillende fases behoren tot de menopauze?
Aan de effectieve menopauze gaat eerst een heel proces vooraf. Wanneer je even stilstaat bij wat de menopauze als letterlijke betekenis heeft, kom je uit bij de Griekse oorsprong van het woord, namelijk ‘maandelijks ophouden’.
De menopauze zelf is slechts een punt op een tijdlijn die de periode voor de menopauze en na de menopauze overspant. Je bent als vrouw pas in je menopauze wanneer je precies 12 maanden niet meer gemenstrueerd hebt.
Strikt genomen spreekt men dan zelfs van de ‘postmenopauze’. Dan zijn de eierstokken gestopt met het produceren van oestrogenen en kan je niet meer zwanger worden.
De menopauze is eigenlijk een overkoepelende benaming van de laatste 3 onderstaande fases:
Premenopauze
De premenopauze: je vruchtbare periode
Deze fase wordt vaak verward met de perimenopauze. Veel vrouwen zeggen: "ik ben in mijn premenopauze", terwijl ze eigenlijk hun 'perimenopauze' bedoelen. De premenopauze is echter de hele periode voor de menopauze of je vruchtbare periode. Dan is je menstruatie nog regelmatig en hebben je hormonen een normaal cyclisch niveau.
Perimenopauze
De perimenopauze: de overgang naar de menopauze
De perimenopauze vormt de overgang naar de uiteindelijke menopauze. Kenmerkend voor die overgangsperiode is bijvoorbeeld onregelmatig menstrueren. Doordat de activiteit van je eierstokken begint af te nemen, vermindert ook je productie van oestrogeen. Bijgevolg is er tijdens de perimenopauze niet meer elke maand een eisprong. Je menstruatie wordt geleidelijk aan ook onregelmatiger: ze wordt heviger of juist minder, korter of langer.
Deze natuurlijke ontregeling van je hormonen begint meestal rond 48 jaar.
Menopauze
De uiteindelijke menopauze
Medisch gezien worden immers 12 maanden genomen als periode om vast te stellen dat de activiteit van de eierstokken finaal gestopt is. Na 12 maanden zonder menstruatie kan er dan met zekerheid vastgesteld worden dat je in de menopauze bent. Strikt genomen duurt de menopauze dus maar 1 dag.
Dit gebeurt gewoonlijk rond je 51 jaar.
Postmenopauze
De periode na de menopauze
Vanaf één jaar na je laatste menstruatie spreekt men van postmenopauze: die duurt de rest van je leven. Je voorraad eicellen is dan helemaal uitgeput en je kan dus ook niet langer zwanger worden. De productie van hormonen in je eierstokken is nu immers stilgevallen. Dat gebeurt echter niet van de ene op de andere dag.
Doorgaans duurt dat ongeveer 4 jaar. Je lichaam vindt echter geleidelijk aan een nieuw hormonaal evenwicht maar gedurende die periode kan je dus wel nog last hebben van symptomen zoals opvliegers, nachtelijk zweten en prikkelbaarheid. Sommige vrouwen blijven daar zelfs langer last van hebben.
Evolutie van het oestrogeen niveau
De menopauze begint wanneer je eierstokken niet langer regelmatig het hormoon oestrogeen aanmaken.
Premenopauze
Je vruchtbare periode:
- Je menstruatie is regelmatig
- Je hormonen hebben een normaal cyclisch niveau
Perimenopauze
De geleidelijke overgang naar de menopauze:
- Je menstruatie is onregelmatig
- Je lichaam maakt wisselende hoeveelheden hormonen aan
Menopauze en postmenopauze
Je menstrueert niet meer:
- De oestrogeenproductie in de eierstokken valt volledig stil
- Je lichaam zoekt een nieuw evenwicht
Veelgestelde vragen over de menopauze
Hoe weet ik of de menopauze bij mij begonnen is?
Misschien heb je al last van bepaalde symptomen van de perimenopauze zoals opvliegers, nachtelijk zweten en prikkelbaarheid. Om zeker te zijn of de perimenopauze bij jou begonnen is, kan een arts via een bloedonderzoek het Follikelstimulerend Hormoon (FSH) meten. Op basis daarvan wordt bepaald of de perimenopauze bij jou is begonnen.
Is een laag libido tijdens de menopauze normaal?
Tijdens de overgang bij vrouwen komen lichamelijke klachten vaak voor. Daar hoort ook vaginale droogte bij. Daardoor kan het zijn dat vrouwen bang zijn om seksuele betrekkingen te hebben. Dat is echter niet nodig. Het is namelijk belangrijk om seksueel actief te blijven.
Dat verbetert de doorbloeding en zorgt ervoor dat de vaginale slijmvliezen bevochtigd blijven. Op die manier blijft de vagina gezond. Bij de apotheker zijn er niet-hormonale producten verkrijgbaar die kunnen helpen om de vagina te bevochtigen en er zo voor zorgen dat het minder pijnlijk is om seksueel contact te hebben.
Daarnaast is het ook belangrijk om als koppel aandacht te hebben voor elkaar en met je partner over een laag libido te durven communiceren.
Ik heb last van droge slijmvliezen. Helpt Sérélys daar ook tegen?
Typische ongemakken in de menopauze zijn onder meer nachtelijk zweten, opvliegers en prikkelbaarheid. Daarvoor is Sérélys - dankzij het niet-hormonale werkingsmechanisme - uiterst geschikt. Maar er zijn ook atypische ongemakken waar je hinder van kan ondervinden tijdens de menopauze.
Daar horen bijvoorbeeld droge slijmvliezen bij. Die droge slijmvliezen kunnen voorkomen aan de ogen, de neus, de mond en in de vagina. Dit kan ook te maken hebben met de daling van de vrouwelijke hormonen progesteron en oestrogeen. Wanneer je hier last van hebt, ga je het best eens langs bij je arts. Die zal samen met jou naar een oplossing zoeken.
Kan ik tijdens de menopauze pijn hebben aan mijn gewrichten?
Dat kan. Van opvliegers, nachtelijk zweten en prikkelbaarheid hebben heel veel vrouwen last tijdens de (peri)menopauze. Er zijn echter nog heel wat andere ongemakken die tijdens de menopauze kunnen voorkomen.
Daar horen gewrichtspijnen ook bij. Door de verminderde aanmaak van oestrogeen kunnen vrouwen sneller last hebben van pijn aan de gewrichten en de spieren. Het is daarom erg belangrijk om in beweging te blijven. Bovendien kan je ook een voedingssupplement gebruiken dat bijdraagt tot het behoud van de soepelheid van de spieren, gewrichten en pezen..
Ik heb een hormoonspiraaltje. Daardoor heb ik geen menstruatie meer. Hoe kan ik dan weten of ik in de menopauze zit?
Door de hormonale werking van het hormoonspiraaltje kan het zijn dat de typische ongemakken die gepaard gaan met de perimenpauze minder voorkomen. Je bent pas in de effectieve menopauze wanneer je minstens een jaar niet meer gemenstrueerd hebt. Gemiddeld komen vrouwen rond hun 51 jaar in de menopauze.
Ben je rond die leeftijd? Dan is het aangeraden om eens een bloedtest bij jouw arts te doen. Die test meet het Follikelstimulerend hormoon (FSH) in jouw bloed en zal met zekerheid bepalen of je al in de menopauze bent. Wanneer het hormoonspiraaltje na een aantal jaar bijna uitgewerkt is, kan het zijn dat je meer last krijgt van ongemakken als nachtelijk zweten, opvliegers en prikkelbaarheid.
Dan kan het helpen om voor een oplossing met een niet-hormonaal werkingsmechanisme als Sérélys te kiezen.
Gewichtstoename tijdens de menopauze?
De ervaring leert dat een vrouw gemiddeld zo’n 4 à 5 kg bijkomt tijdens de overgangsjaren.
Deze extra kilo’s zullen zich o.a. ter hoogte van de buik nestelen en dit is met een reden.
Tijdens de overgang en na de menopauze (de menopauze is het moment van de laatste menstruatie, nadien spreken we van de postmenopauze) is er een verlies van oestrogeen, dat het lichaam wil compenseren door wat oestrogeen op te slaan.
Dit gebeurt voornamelijk in het buikvet, waardoor de taille kan verdwijnen en de kans op het krijgen van een buikje toeneemt.
Een andere reden van gewichtstoename (en dat geldt ook voor de mannen) is het feit dat met het ouder worden, ons metabolisme (stofwisseling) vertraagt, wat wil zeggen dat we minder calorieën nodig hebben om hetzelfde te doen als voorheen.
Het advies is hier ofwel de calorie-inname te verminderen of meer te bewegen zodat u de calorieën die u inneemt door voeding en drank, ook effectief verbruikt.
Het kan zijn dat u al jaren dezelfde voedingsgewoonten en levensstijl heeft en u vroeger op gewicht bleef maar u nu, tijdens de overgang, in gewicht toeneemt.
Dit kan te wijten zijn aan bovenstaande factoren.
De inname van Sérélys zal geen effect hebben op uw gewicht.
Hoe weet je dat je in de menopauze bent?
Een verandering in je menstruatie is vaak het eerste signaal dat de overgang begint. Je menstruatie kan plotseling uitblijven of onregelmatig worden. De bloedingen kunnen heviger of juist minder hevig zijn. De menstruatie kan korter of langer duren. Ook opvliegers, stemmingswisselingen en nachtelijk zweten kunnen signalen zijn dat je in je menopauze bent.
Doe de menopauzetest hier of vraag je huisarts om een bloedtest.
Welk effect heeft de anticonceptiepil tijdens de menopauze?
De anticonceptiepil werkt op basis van oestrogeen en progesteron. Zo zorgt de pil ervoor dat je regelmatig menstrueert. Daardoor merk je gewoon minder dat je in je menopauze komt. De pil stelt de menopauze echter helemaal niet uit.
De pil zorgt wel voor minder hormoonschommelingen tijdens de weken dat je ze inneemt. Tijdens de week dat je de pil niet neemt, is het best mogelijk dat je wel geconfronteerd wordt met de typische symptomen van de menopauze, zoals opvliegers en nachtelijk zweten.
De anticonceptiepil blijven gebruiken tot na de leeftijd van 52 jaar wordt afgeraden: het risico op borstkanker en hart- en vaatziekten neemt dan immers toe. Je vraagt best advies aan je huisarts of gynaecoloog.
Kan je tijdens de menopauze nog zwanger raken?
Tijdens de perimenopauze kan je nog steeds zwanger worden, ook al blijft je menstruatie al af en toe uit. Wil je geen risico lopen op een zwangerschap, dan moet je tot een jaar na de laatste menstruatie nog een anticonceptiemiddel gebruiken, bijvoorbeeld condooms of een spiraaltje.
Hormonale of niet-hormonale oplossing voor menopauzeklachten. Wat is de beste keuze?
Verschillende wetenschappelijke studies hebben het aangetoond: een hormonale behandeling van symptomen in verband met menopauze kan op lange termijn meer nadelen dan voordelen hebben. Zo verhoogt een hormonale behandeling het risico op hart- en vaatproblemen en borst- en baarmoederkanker. Ook maakt HST (hormonale substitutietherapie) het moeilijker om borstkanker vroegtijdig op te sporen via mammografie. Omdat het borstweefsel ‘dichter’ wordt, is de mammografie immers moeilijker te interpreteren.
Om al die redenen is het aanbevolen om een hormonale behandeling niet lang te laten duren. Je arts zal de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. De behandeling zal enkel langer voorgeschreven worden als de voordelen opwegen tegen de nadelen of risico’s.
Moet ik tijdens de menopauze nog een voorbehoedsmiddel gebruiken?
Hoewel de kans op een zwangerschap daalt bij vrouwen ouder dan 50 jaar, is het toch nog belangrijk om voorbehoedsmiddelen te blijven nemen tot wanneer de menopauze via een test is vastgesteld door de gynaecoloog. Het vaststellen van de menopauze kan via een bloedonderzoek dat de hoeveelheid FSH (follikelstimulerend hormoon) in het bloed meet. Op die manier wordt bepaald of de vrouw zich in de overgang bevindt.
Welke typische ongemakken horen bij de overgangsperiode ?
Opvliegers, humeurig zijn, een lager libido, de menstruatie die onregelmatig wordt of uitblijft, … Het zijn allemaal symptomen die doen denken aan de menopauze en wanneer je ze opmerkt bij jezelf, krijg je misschien een sterk vermoeden dat bij jou de menopauze begonnen is. Welke ongemakken zijn nu typisch voor de menopauze en wat zijn eerder atypische ongemakken?
Onregematige menstruatiecyclus:
Een onregelmatige menstruatiecyclus die korter of langer kan duren en overvloediger of lichter kan zijn.
Opvliegers en nachtelijk zweten:
77% van de vrouwen heeft last van opvliegers en nachtelijk zweten. Omdat de hoeveelheid oestrogenen in het bloed daalt, wordt de natuurlijke thermostaat ontregeld. Daardoor reageert je lichaam heel snel alsof er sprake is van een te hoge lichaamstemperatuur.
Pijn tijdens vrijen / uitdrogen slijmvliezen: In de overgangsperiode worden de slijmvliezen in de ogen, de neus en de vagina droger door de lagere oestrogeenproductie. Daardoor kan het zijn dat je pijn tijdens het vrijen ondervindt.
Welke atypische ongemakken horen bij de overgangsperiode?
Stemmingswisselingen:
Tijdens de menopauze kan je last hebben van stemmingswisselingen onder invloed van de hormoonschommelingen die het humeur kunnen beïnvloeden.Dat komt omdat het lichaam minder serotonine en endorfine (2) aanmaakt. Daardoor is het mogelijk dat je je humeuriger, somberder of zelfs depressief voelt.
Gewichtstoename:
Tijdens de perimenopauze kan je gewicht ook toenemen. Bovendien hebben veel vrouwen het gevoel dat ze tijdens de overgang last hebben van een opgezette buik. Dat komt omdat tijdens de overgangsperiode het metabolisme vertraagd wordt. Het is dus erg belangrijk om er een gezonde levensstijl op na te houden.
Groter risico op osteoporose:
Verder loop je in de overgang ook een groter risico op osteoporose. Dat heeft opnieuw te maken met de oestrogeenproductie in de eierstokken die is weggevallen. Oestrogeen heeft immers een belangrijke regulerende functie in de botopbouw. Omdat die wegvalt, wordt de kans op osteoporose dus groter.
Om de kans op osteoporose te verkleinen, is het belangrijk om je vitamine D-gehalte op peil te houden. Spreek erover met je arts. Hij kan dan samen met jou kijken wat de beste oplossing is voor jouw vitamine D-tekort en je een vitamine D-supplement voorschrijven.
Andere atypische ongemakken die bij de menopauze horen:
- Een lager libido.
- Slapeloosheid of slecht inslapen
- Urineweg- en blaasinfecties
- Duizeligheid, hoofdpijn of migraine
- Pijnlijke borsten
- Haaruitval
- Huidproblemen (droge of vette huid)
- Concentratieproblemen en vergeetachtigheid
- Hartkloppingen
Hoe kan ik de ongemakken die bij de overgangsperiode horen aanpakken?
Je kan in het geval van de menopauze niet echt over een behandeling spreken. De menopauze is immers een natuurlijk proces. De overgangsperiode kan door de bijhorende ongemakken wel een invloed hebben op de levenskwaliteit. Om die levenskwaliteit tijdens de overgangsperiode te verbeteren, bestaan er echter verschillende oplossingen.
Veiligheid eerst! Het is belangrijk dat je dit steeds met een behandelende arts of menopauzeconsulente bespreekt welke oplossing het best is voor jouw ongemakken.
Hormonale subsitutietherapie (HST):
Zo is het mogelijk om de menopauzesymptomen te verlichten met hormonale subsitutietherapie (HST). In dit geval wordt door een arts medicatie voorgeschreven die de hormonen aanvult die tijdens de menopauze afgenomen zijn. Denk maar aan oestrogeen, bijvoorbeeld. Hormonale subsitutietherapie wordt echter afgeraden wanneer je een trombose, een infarct of borstkanker gehad hebt.
Plantaardige hormonale voedingssupplementen:
Verder bestaan er ook plantaardige voedingssupplementen met een hormonale werking om de menopauzesymptomen te verminderen. Meestal zijn dat supplementen met fyto-oestrogenen of zilverkaars. Fyto-oestrogenen zijn bijvoorbeeld afkomstig van rode klaver, hop, soja, lijnzaad, salie,…
Fyto-oestrogenen hebben een gelijkaardige structuur als lichaamseigen oestrogenen en zijn dus niet zonder risico voor vrouwen die in behandeling zijn voor borstkanker of ooit een behandeling voor borstkanker gehad hebben. Bij gebruik van zilverkaars bestaat dan weer een risico op levertoxiciteit.
Natuurlijke oplossingen zonder hormonen - Sérélys®:
Er bestaan echter ook natuurlijke oplossingen zonder hormonaal werkingsmechanisme om de ongemakken zoals opvliegers, prikkelbaarheid en vermoeidheid te verlichten, bijvoorbeeld Sérélys. Dit voedingssupplement is ontwikkeld op basis van gestandaardiseerde, gezuiverde extracten van stuifmeelkorrels waarvan het niet-hormonaal werkingsmechanisme wetenschappelijk bewezen is.
Door de niet-hormonale werking is dit product ook veilig voor vrouwen die borstkanker (gehad) hebben of van wie het risico op borstkanker verhoogd is. Ook mag Sérélys gebruikt worden door vrouwen die last hebben van hooikoorts, ook al gaat het om extracten van stuifmeelkorrels.